Glifosat — czy jest rakotwórczy? Najważniejsze informacje

Glifosat to substancja, której nazwa wielu osobom kojarzy się z negatywnym wpływem na zdrowie i rakotwórczością. Występuje w rolnictwie, jako aktywnych składnik herbicydów przeznaczonych do walki ze szkodliwymi dla upraw chwastami. Od wielu lat jego stosowanie wzbudza wiele wątpliwości, a sam glifosat jest tematem ożywionych dyskusji.

Glifosat — co to jest?

Glifosat to związek organiczny zaliczany do grupy fosforanów. Stanowi on składnik niektórych herbicydów — pestycydów, których zadaniem jest zwalczanie chwastów w uprawach. Jego działanie polega na zahamowaniu enzymów odpowiadających za biosyntezę aminokwasów aromatycznych. Skutkiem czego następuje obumieranie roślinności poddanej działaniu tej substancji.

Glifosat i żywność modyfikowana genetycznie

Znaczenie tej substancji znacząco wzrosło po opracowaniu modyfikowanych genetycznie roślin uprawnych. Ich DNA zawiera gen kodujący syntazę EPSPS charakteryzującą się odpornością na działanie glifosatu. Opracowanie roślin GMO stanowiło jeden z większych przełomów technologicznych w rolnictwie. Dzięki wysokiej odporności na herbicydy możliwe stało się niszczenie chwastów bez ryzyka zniszczenia upraw, a co za tym idzie doprowadzenie do optymalizacji zbiorów.

Glifostat — krótka historia

Glifosat po raz pierwszy uzyskano w 1950 roku. Jednak dopiero w 1964 roku został opatentowany jako chelat przez firmę Stauffer Chemical. W 1970 roku glifosat uzyskała w sposób niezależny również firma Monsanto. Po odkryciu właściwości chwastobójczych, w 1974 roku wprowadziła na rynek i rozpowszechniła glifosat jako składnik produktu Roundup, który stosowany jest w rolnictwie i przemyśle do dzisiaj. Firma Monsanto w 2018 roku została przejęta przez koncern Bayer. Aktualnie glifosat jest jednym z najpowszechniej stosowanych herbicydów na całym świecie.

Glifosat — czy jest rakotwórczy?

Właściciel Monsanto (Bayer) utrzymuje, że herbicydy na bazie glifosatu i glifosat są bezpieczne, gdy są stosowane zgodnie z zaleceniami i nie powodują raka. Z kolei Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) wskazuje, że „nie istnieją dowody na to, że glifosat powoduje raka u ludzi”. Takie samo stanowisko prezentuje Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności. Natomiast Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2015 roku umieściła glifosat na liście substancji o działaniu kancerogennym. Substancja ta została zaklasyfikowana do grupy 2A obejmującej substancje, które „prawdopodobnie są rakotwórcze dla ludzi”. W grupie tej znajdują się substancje, w przypadku których istnieją ograniczone dowody świadczące o rakotwórczości u ludzi, a także dostateczne dowody świadczące o rakotwórczości u zwierząt doświadczalnych. Oznaczenie to wyjątkowo bywa również przypisywane, gdy istnieją wyłącznie ograniczone dowody świadczące o rakotwórczości u ludzi.

Od czasu wprowadzenia glifosatu na listę WHO powstało wiele badań na jego temat. Jednak jak dotąd kwestia rakotwórczości glifosatu nie została jednoznacznie rozstrzygnięta.