Kolonoskopia - na czym polega?

W ramach profilaktyki i diagnostyki nowotworów raka jelita grubego przeprowadza się kolonoskopię. Badanie to wywołuje duży stres u pacjentów i wielu poddaje się mu z dużą niechęcią. Część pacjentów w ogóle rezygnuje przeprowadzenia tego badania pomimo wskazań medycznych. Takie podejście, może wiązać się ze znacznym zwiększeniem ryzyka rozwoju choroby oraz zmniejszeniem szans na pełny powrót do zdrowia. Co zatem warto wiedzieć o kolonoskopii?

Kolonoskopia - co to za badanie?

Kolonoskopia to badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Służące do diagnostyki chorób jelita grubego i końcowego odcinka jelita cienkiego – jest uznawana za jedno z najskuteczniejszych badań wykrywających wczesne stadia raka jelita grubego.

Kolonoskopia - jak wygląda badanie?

Samo badanie polega na wprowadzeniu doodbytniczo giętkiej rurki, która zakończona jest kamerą i źródłem światła. Konstrukcja ta jest określana jako kolonoskop, a dzięki niej lekarz - gastroenterolog, może dokładnie przyjrzeć się z bliska wnętrzu jelit. Tym samym, badanie pozwala wykluczyć lub potwierdzić obecność chorób jeszcze na wczesnym etapie ich rozwoju. Kolonoskop pełni także funkcję kanału, przez który wprowadzone są narzędzia diagnostyczne służące pobraniu wycinków. Takie próbki następnie przesyłane są do laboratorium w celu wykonania badania histopatologicznego i mikrobiologicznego. W czasie badania można również usunąć całkowicie małe polipy (wykonać zabieg polipektomii).

Kolonoskopia - przygotowanie do badania

Tuż przed wykonaniem badania, pacjent zakłada specjalny fartuch, a następnie kładzie się na boku. W kolejnym kroku lekarz smaruje okolice odbytu pacjenta żelem o działaniu znieczulającym i powoli wprowadza kolonoskop. Przyrząd jest stopniowo przesuwany przez całą długość jelita gubego - od zstępnicy, po wstępnicę. W czasie wykonywania zabiegu normalną reakcją organizmu jest oddawanie gazów. Kamera znajdująca się na końcu kolonoskopu umożliwia lekarzowi obserwację jelit na żywo - obraz wyświetlany jest na monitorze w czasie badania. Obserwując obraz, lekarz poddaje dokładnej ocenie każdy kolejny odcinek. W celu dokładnego zbadania błony śluzowej do jelita podczas zabiegu wprowadzany jest gaz.

Kolonoskopia - czy jest bolesna?

Kolonoskopia nie należy do najprzyjemniejszych badań. Podczas jego wykonywania odczuwalny jest dyskomfort. Gdy aparat przesuwa się po kolejnych zgięciach jelita, można odczuwać parcie, dyskomfort i ból. Z tego względu kolonoskopię przeprowadza się pod znieczuleniem miejscowym, a czasami również pod wpływem środków uspokajających. Z kolei w przypadku dzieci badanie przeprowadzane jest pod znieczuleniem ogólnym.

Ile trwa kolonoskopia?

Kolonoskopia to zabieg, który zwykle trwa od 15 do 40 minut. W niektórych przypadkach pełne przeprowadzenie kolonoskopu przez całe jelito grube okazuje się być niemożliwe (np. ze względu na zwężenia w okrężnicy). W takich wypadkach zlecane są inne badania lub, jeżeli tak uzna lekarz, niepełne badanie kolonoskopem będzie wystarczające.

Jak się przygotować do kolonoskopii?

Najważniejszą częścią badania kolonoskopem jest odpowiednie przygotowanie. Nieodpowiednie przygotowanie - słabe oczyszczenie jelit, powoduje, że badanie będzie nieudane i konieczne będzie jego powtórzenie. Z przygotowaniem do kolonoskopii jest ściśle związana dieta, która przed jego wykonaniem, musi podlegać specjalnym wytycznym. Zachowanie odpowiedniej diety przed kolonoskopią i stosowanie się do zaleceń lekarskich sprawi, że badanie przejdzie szybko i bez komplikacji.

Kolonoskopia - przygotowanie do badania a dieta

Gdy pacjent otrzyma skierowanie na badanie powinien zostać również poinformować o niezbędnym przygotowaniu. Główne zalecenia obejmują:

• Tydzień przed kolonoskopią - należy unikać spożywania pieczywa ziarnistego, wszelkich ziaren, maku, siemienia lnianego, owoców pestkowych oraz ciężkostrawnych i wzdymających potraw; na ten czas należy także zrezygnować z preparatów żelaza oraz jedzenia buraków;
  72 do 24 h przed badaniem - należy przejść na dietę płynną i nie spożywać pokarmów stałych, w szczególności mięsa, pieczywa i ziemniaków; należy odstawić alkohol, kawę i napoje gazowane; zaleca się picie dużych ilości wody niegazowanej;
• Dzień przed – w przypadku badania zaplanowanego na rano, ostatni płynny posiłek można zjeść w godzinach popołudniowych; wieczorem należy zażyć środek przeczyszczający (pamiętaj o piciu dużych ilości wody niegazowanej, najlepiej ok. 2-3 litry); w przypadku badania zaplanowanego na popołudnie ostatni posiłek należy spożyć wieczorem poprzedniego dnia, a rano zażyć środki przeczyszczające.
• 2-3 godziny przed - na około 2 godziny przed zabiegiem należy zakończyć przyjmowanie kolejnych porcji płynów.
• Bezpośrednio przed badaniem - możliwe, że podane zostaną leki uspokajające i znieczulenie (w niektórych placówkach jest to usługa dodatkowo płatna).

Po kolonoskopii - czego się spodziewać?

Bezpośrednio po kolonoskopii ważne jest, aby usunąć nadmierną ilość gazów z jelita. W tym celu zaleca się przyjęcie takiej samej pozycji jak przy oddawaniu stolca – pozwala to na szybkie usunięcie nadmiaru gazu. Dzięki temu umożliwione zostaje wydostanie się powietrza z jelit. Jeżeli pomimo tej czynności, u pacjenta nadal utrzymują się wzdęcia, lekarz może przepisać leki rozkurczowe. Dzięki, którym powietrze znacznie łatwiej będzie przemieszczało się do końcowego odcinka układu trawiennego. Gdy jednak i ten sposób nie przynosi skutku, pacjentowi zakłada się gumową rurkę, której zadaniem jest rozwarcie odbytu, a tym samym ułatwienie ujścia gazów.

Kolonoskopia - dlaczego to takie ważne badanie?

Kolonoskopia do badanie, które jest kojarzone przede wszystkim z dyskomfortem, zarówno psychicznym, jak i fizycznym. Warto jednak odgonić od siebie wszelkie obawy. Kolonoskopia może bowiem uchronić przed groźnym nowotworem - rakiem jelita grubego, chorobą, która przez lata może rozwijać się bezobjawowo. W takiej sytuacji jedynie regularne badania pozwalają na wczesne wykrycie tego schorzenia. Leczenie w przypadku raka jelita grubego wykrytego we wczesnym stadium rozwoju daje dobre rokowania, jest też znacznie łatwiejsze i często skuteczniejsze.