Mastektomia - na czym polega i kiedy się ją wykonuje?

Mastektomia to zabieg polegający na chirurgicznym usunięciu jednej lub obu piersi. Stosuje się ją jako element leczenia raka piersi, a w niektórych przypadkach jako metodę profilaktyki tej choroby.

Mastektomia — co to takiego?

Zabieg polega na usunięciu gruczołu piersiowego. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie tkanek znajdujących się w pobliżu piersi. Dotyczy to w szczególności węzłów chłonnych, które są narażone na pojawienie się przerzutów w ich strukturach. Mastektomia jest najczęściej stosowana jako metoda leczenia raka piersi. Wykonuje się ją jednak, w przypadku osób znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka (np. ze względu na obecność mutacji BRCA), także w ramach profilaktyki. Usunięcie piersi jest równoznaczne z usunięciem potencjalnego ogniska rakowego, a tym samym maksymalnym zmniejszeniem ryzyka zachorowania na raka piersi.

Mastektomia — rodzaje

Rozwój chirurgii w tej dziedzinie pozwolił na wprowadzenie do praktyki kilku różnych technik chirurgicznych mastektomii. Rodzaj obranej metody uzależniony jest od wielu czynników takich jak rozmiar guza, jego lokalizacja czy charakter. Należy wziąć pod uwagę przede wszystkim preferencje pacjentki i wskazania do zabiegu – czy osoba operowana będzie chciała poddać się rekonstrukcji piersi, czy sama operacja ma charakter profilaktyczny, czy terapeutyczny. Aktualnie wyróżnia się następujące stosowane techniki:

Mastektomia prosta

Polega na usunięciu całej tkanki piersi, przy jednoczesnym zachowaniu zawartości dołu pachowego. Czasami usuwany jest również tzw. węzeł wartowniczy, który jest jednym z najbardziej narażonych na przerzuty miejsc.

Zmodyfikowana radykalna mastektomia

To zabieg polegający na usunięciu gruczołu sutkowego przy jednoczesnym usunięciu węzłów chłonnych zlokalizowanych po tej samej stronie co pierś. W jego ramach zachowane zostają mięśnie piersiowe.

Mastektomia radykalna

Operacja polegająca na usunięciu całej piersi, wraz z węzłami chłonnymi oraz mięśniami piersiowymi.

Mastektomia z rekonstrukcją

W czasie operacji istnieje również możliwość wykonania rekonstrukcji piersi. Zabieg taki polega na usunięciu gruczołu przy jednoczesnym pozostawieniu skóry, a następnie - zależnie od wybranej techniki — umieszczeniu implantu lub zastąpieniu gruczołu tkankami własnymi (np. tkanką tłuszczową pobraną podczas liposukcji) pacjentki.

Mastektomia — jakie są wskazania?

Jak już zostało wspomniane wyżej, mastektomia stanowi jeden ze sposobów leczenia raka piersi. Może ona być rekomendowana przez lekarza w przypadku, gdy guz jest duży lub obejmuje więcej niż jeden obszar piersi. Wskazaniem do wykonania mastektomii jest również:

• nawrót choroby po lumpektomii (zabieg polegający na usunięciu samego guza);
• choroby tkanki łącznej, m.in. skleroderma;
• ciąża, w przypadku pacjentek, które wymagałyby poddania się szkodliwej dla płodu radioterapii;
• duży guz w stosunku do wielkości piersi;
• rozmiar guza wynoszący więcej niż 5 cm, który się nie zmniejsza pomimo stosowanej terapii farmakologicznej;
• występowanie 2 lub więcej odległych ognisk raka w jednej piersi, których jednoczesne usunięcie wiązałoby się z deformacją piersi.

Jednym z zaleceń, o którym mówi się coraz częściej, jest wykrycie mutacji genetycznej, która wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienie raka piersi. W takim przypadku zabieg jest wykonywany jeszcze zanim choroba pojawi się w organizmie. Mowa jest wtedy o mastektomii profilaktycznej.

Profilaktyczna mastektomia — kiedy się ją wykonuje?

Mastektomia to zabieg, który przeprowadzany jest także zapobiegawczo, jako mastektomia prewencyjna lub mastektomia profilaktyczna. Dzięki jego wykonaniu ograniczone zostaje ryzyko pojawienia się i rozwoju choroby w przyszłości. Mastektomia profilaktyczna jest szczególnie rekomendowana kobietom znajdującym się w grupie bardzo wysokiego ryzyka. W ich przypadku ryzyko zachorowania na raka piersi jest aż 10-krotnie wyższe niż u pozostałej części populacji. Do grupy tej zaliczane są osoby, u których wykryte zostały mutacje genów odpowiedzialne za rozwój raka piersi — genu BRCA1 i BRCA2, a także innych genów zwiększających ryzyko. Należy jednak pamiętać, że zabieg wykonany w ramach profilaktyki, nie stanowi 100-procentowej gwarancji uniknięcia choroby.

Mastektomia — jak długo regeneruje się organizm?

Oprócz bólu pooperacyjnego i oczywistej zmiany kształtu piersi, najczęstsze możliwe skutki uboczne mastektomii obejmują:

• Obrzęk;
• Krwiaki;
• Bolesność operowanego obszaru;
• Wyczuwalne grudki w miejscu blizny;
• Infekcja rany lub krwawienie;
• Ból usuniętej piersi (ból fantomowy piersi).

W przypadku usunięcia także węzłów chłonnych możliwe jest wystąpienie dodatkowych skutków ubocznych, takich jak obrzęk limfatyczny ramienia. Po mastektomii często pojawia się wysięk surowiczy (seroma). Wiele kobiet po zabiegu odczuwa ciągnięcie w okolicy pachy lub bezpośrednio pod nią. Zwykle regeneracja organizmu trwa od 4 do 6 tygodni. Jednak zarówno występowanie tych objawów, jak i proces regeneracji w dużej mierze zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjentki. Czas regeneracji może być dłuższy także ze względu na równoległe przeprowadzenie zabiegu rekonstrukcji piersi. Z kolei bolesność piersi po zabiegu, w wielu przypadkach utrzymuje się nawet przez 3 miesiące.