Najczęstsze choroby cywilizacyjne. Jak im zapobiegać?

Jednym z największych problemów, z jakimi boryka się współcześnie ludzkość, są choroby cywilizacyjne. Rozwój technologii, poprawa jakości życia i ogólne bogacenie się społeczeństwa, przyniosły ze sobą wiele dobrych rzeczy, ale stały się również przyczyną drastycznych zmian w życiu każdego człowieka. Postęp cywilizacyjny sprawił, że największej przemianie uległ styl życia, przez co choroby cywilizacyjne dotyczą teraz tak samo osób starszych, jak i młodszych, a nawet dzieci.

Choroby cywilizacyjne – jakie są przyczyny?

Główną przyczyną rozwoju chorób cywilizacyjnych jest styl życia, na który składa się mała aktywność fizyczna, nieodpowiednia dieta, a także zaniedbywanie zdrowia psychicznego. W natłoku bieżących spraw zapomina się o roli, jaką odgrywa ruch i zbilansowana dieta w życiu każdego człowieka. Wiele osób bagatelizuje te aspekty, uważając, że są czasochłonne lub kosztowne. Z kolei inne osoby twierdzą, że troska o nie jest po prostu czymś zbędnym. Co ważne, wymienione problemy dotyczą nie tylko osób dorosłych. Coraz częściej choroby cywilizacyjne dosięgają również bardzo młode osoby. Czynnikami, które dodatkowo podnoszą ryzyko zachorowania, na którąś z chorób cywilizacyjnych, jest palenie papierosów, spożywanie alkoholu oraz korzystanie z narkotyków.

Przyczyny chorób cywilizacyjnych dzielą się na dwie grupy:

• Przyczyny pośrednie, czyli wynikające z postępującego uprzemysłowienia i zanieczyszczenia środowiska, a przed którymi człowiek nie jest się w stanie w pełni chronić.
• Przyczyny bezpośrednie, które obejmują siedzący tryb życia, niską aktywność fizyczną, spożywanie dużych ilości alkoholu i kawy, brak zbilansowanej diety, palenie papierosów, a także przewlekły stres i brak odpoczynku. Czynniki te mogą być ograniczone lub całkowicie wyeliminowane przez człowieka.

Jakie choroby to choroby cywilizacyjne?

Lista jednostek chorobowych, które zaliczane są do chorób cywilizacyjnych, jest bardzo długa. Najczęstsze z nich to:

• Nowotwory (rak jelita grubego, rak prostaty, rak płuc, nowotwory głowy i szyi)
• Choroby układu krążenia (choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu, nadciśnienie, miażdżyca itd.)
• Cukrzyca (cukrzyca typu 2, insulinooporność)
• Nadwaga i otyłość
• Depresja, zaburzenia lękowe, nerwice i uzależnienia

Większości chorób można skutecznie zapobiegać. Konieczne jest jednak porzucenie złych nawyków na rzecz tych dobrych.

Jak zapobiegać chorobom cywilizacyjnym?

O ile nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować przyczyn pośrednich, o tyle w przypadku bezpośrednich możemy zdziałać bardzo wiele. Wprowadzenie kilku prostych modyfikacji pozwoli na zminimalizowanie ryzyka zachorowania na choroby cywilizacyjne. Profilaktyka obejmuje przede wszystkim zmiany w obrębie stylu życia. Do najważniejszych kwestii zaliczają się:

• Regularne badania – podstawowymi badaniami, za pomocą których można wykryć wiele nieprawidłowości jest morfologia krwi i badanie moczu; w przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów konieczne jest jak najszybsze zgłoszenie się do lekarza.
• Zbilansowana i zdrowa dieta – w jej skład powinna wliczać się codzienna dawka owoców i warzyw, które są źródłem dobroczynnego błonnika oraz wielu cennych witamin i minerałów; oprócz nich należy spożywać produkty zawierające zdrowe tłuszcze (np. omega-3).
• Aktywność fizyczna – według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), minimalny czas aktywności fizycznej w ciągu tygodnia osób dorosłych wynosi 150 minut;
• Unikanie stresu - stres powoduje wydzielanie adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu, których wysokie stężenia utrzymujące się przez długi czas mogą zaburzać funkcjonowanie organizmu; w celu zminimalizowania negatywnego efektu stresu warto nauczyć się technik relaksacji oraz zadbać o wygospodarowanie w ciągu dnia czasu na odpoczynek;
• Wysypianie się – podczas snu dochodzi do regeneracji organizmu, jego komórek i tkanek.

Wdrożenie tych zmian dla niektórych osób może okazać się wyzwaniem. Całkowite porzucenie złych nawyków (nabywanych często latami) jednocześnie, może stanowić ogromną trudność, która zniechęci do dalszego działania. W takich przypadkach warto rozważyć wprowadzenie ich stopniowo.

Dużo pozytywnych zmian w organizmie może zajść już przy zmodyfikowaniu samego sposobu odżywiania. Należy pamiętać, że nie musi to oznaczać całkowitej rezygnacji ulubionych potraw. Pierwszym krokiem, ku dobrym nawykom, jest sięganie po zdrowsze odpowiedniki ulubionych potraw. Sprawa wygląda bardzo podobnie w przypadku aktywności fizycznej, która nie oznacza wyłącznie intensywnych treningów na siłowni i biegania na długie dystanse. Dobroczynny wpływ na organizm może mieć nawet półgodzinny spacer. Bardzo istotne jest, by wybrać taką aktywność, która będzie sprawiać nam radość. Dzięki temu nie będziemy mieli problemu z zachowaniem systematyczności.