Najczęstsze nowotwory u kobiet. Jak im zapobiegać?

Do najczęstszych nowotworów u kobiet zalicza się rak piersi, rak jelita grubego, rak płuc, rak szyjki macicy i rak tarczycy. Według badań prowadzonych przez World Cancer Research Fund nowotwory znajdujące się na trzech pierwszych miejscach stanowią aż 43,9% przypadków w światowej populacji kobiet. Jak można zapobiegać nowotworom? Jakie działania profilaktyczne będą najskuteczniejsze?

Rak piersi

Według badań prowadzonych przez World Cancer Research Fund najpowszechniej występującym wśród kobiet nowotworem jest rak piersi. Stanowi on 25,4% przypadków na całym świecie. Ze względu na pewne uwarunkowania – medyczną historię rodziny, mutacje genetyczne, wiek itd. – niektóre kobiety są bardziej narażone na zachorowanie na ten typ nowotworu.

Profilaktyka raka piersi: Wyleczalność raka piersi w dużej mierze zależy od stadium jego rozwoju, dlatego tak ważne jest, by poddawać się cyklicznym kontrolom. Do codziennej rutyny warto wprowadzić samobadanie, które jest niezwykle proste i które można wykonać nawet pod prysznicem. Ponadto, kobiety powyżej 40 roku życia powinny przynajmniej raz w roku wykonywać kompleksowy przegląd zdrowia uwzględniający mammografię.

Rak jelita grubego

Badania pokazują, że w 2018 roku rak jelita grubego został wykryty u 9,7% pacjentek onkologicznych. Ten typ nowotworu pojawia się w okrężnicy lub odbytnicy. Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania zalicza się nadwagę i otyłość, dietę bogatą w przetworzone czerwone mięso, palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu. Szczególnie wyczulone powinny być również osoby, w których rodzinach pojawiały się przypadki zachorowań na raka jelita grubego lub polipów zlokalizowanych w jelicie grubym.

Profilaktyka raka jelita grubego: Najbardziej skuteczną metodą profilaktyki jest wykonywanie badań takich, jak badanie stolca i kolonoskopia. Grupą podwyższonego ryzyka są osoby powyżej 45 roku życia. W przypadku osób obciążonych genetycznie ryzykiem rozwoju raka jelita grubego wykonywanie cyklicznych badań warto rozpocząć wcześniej.

Rak płuc

Rak płuc jest najpowszechniej występującym nowotworem w skali globalnej. Wśród kobiet stanowi on 8,8% zachorowań na raka. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest długotrwała ekspozycja na szkodliwe substancje, które przedostają się wraz ze wdychanym powietrzem do płuc. Głównym czynnikiem znacząco zwiększającym ryzyko zachorowania na raka płuc, jest palenie papierosów. Należy jednak pamiętać, że może się on rozwinąć także u osób, które nigdy ich nie paliły, a wśród byłych palaczy, przez długi czas po rzuceniu nałogu, ryzyko utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie.

Profilaktyka raka płuc: Do działań profilaktycznych zaliczyć można… unikanie palenia. Jeżeli jesteś osobą, która nigdy nie sięgała po papierosy, to po prostu nie zaczynaj palić. Warto również unikać przebywania w towarzystwie palaczy, by nie narażać się na bierne palenie, czyli wdychanie szkodliwego dymu papierosowego. Osoby, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka, powinny regularnie poddawać się badaniom. Dotyczy to szczególnie byłych palaczy i osób powyżej 40 roku życia.

Rak szyjki macicy

Głównym czynnikiem powodującym rozwój raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego – HPV, który przenoszony jest drogą płciową. Znaczący wpływ na jego pojawienie się ma również stan systemu immunologicznego, ale również inne czynniki związane ze stylem życia (np. palenie papierosów, nadwaga, przyjmowanie hormonów). Rak szyjki macicy stanowi 6,9% wszystkich zachorowań na raka na całym świecie.

Profilaktyka raka szyjki macicy: Profilaktyka obejmuje stosowanie prezerwatyw podczas stosunku seksualnego, a także szczepienia przeciwko HPV. Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), szczepieniu powinny być poddawane dziewczynki i młode kobiety, ale również chłopcy i młodzi mężczyźni. Co więcej, przyjęcie jej we wczesnym wieku daje lepszą skuteczność. Oprócz tego należy wykonywać cykliczne badania cytologiczne.

Rak tarczycy

Rak tarczycy stanowi 6,3% przypadków zdiagnozowanych wśród kobiet na całym świecie. Jak podaje Mayo Clinic, odsetek zachorowań na ten typ nowotworu zwiększa się, jednak kwestią sporną pozostają przyczyny takiego stanu rzeczy. Czynnikami, które mogą mieć wpływ na jego rozwój, jest niedobór jodu, nadczynność przysadki powodująca nadmierną stymulację TSH, promieniowanie jonizujące, a także czynniki genetyczne. Tarczyca odpowiada za produkcję hormonów odpowiedzialnych za regulację tętna, ciśnienia krwi, temperatury ciała i wagę. Nowotwór tego organu może na początku nie dawać o sobie znać, ale wraz ze wzrostem objawy mogą się nasilać. Do objawów należy powiększenie obwodu szyi, ból w jej przedniej części, zmiana barwy głosu, problemy w przełykaniu lub oddychaniu.

Profilaktyka raka tarczycy: Osoby, które są najbardziej narażone na rozwinięcie się raka tarczycy, to osoby mieszkające blisko elektrowni jądrowych. W przypadku (mało prawdopodobnym) awarii reaktora, podawany jest jodek potasu, który łagodzi skutki ekspozycji na promieniowanie. W kwestii osób, u których wykryto mutację genu, dostępnym środkiem profilaktycznym jest operacja tarczycy – tyroidektomia. Natomiast w przypadku osób, bez historii zachorowań na raka tarczycy w rodzinie, nie ma żadnego konkretnego sposobu prewencji.

Jak zapobiegać nowotworom?

Do działań profilaktycznych zaliczają się oczywiście regularne wizyty kontrolne. Unikając dużych odstępów czasowych pomiędzy nimi, zwiększamy swoje szanse na wczesne wykrycie zmian w organizmie, które mogą świadczyć o ryzyku rozwinięcia się nowotworu. Ponadto, ważną rolę w profilaktyce odgrywa tryb życia. Należy zadbać o zbilansowaną dietę – bogatą w pełnowartościowe i nieprzetworzone produkty takie, jak chociażby świeże warzywa. Warto również pozostawać aktywnym fizycznie, co będzie pomocne w utrzymaniu prawidłowej wagi i uniknięciu także wielu innych schorzeń.