Rak płuc – diagnostyka i metody leczenia

Rak płuc zajmuje pierwsze miejsce pod względem liczby nowych zachorowań na całym świecie. Statystyki pokazują również, że jest to jeden z najgorzej rokujących nowotworów. Dotyczy to obu płci – zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest późne stadium, w jakim stawiana jest diagnoza.

Rak płuc w liczbach

Według danych przedstawionych przez Światową Organizację Zdrowia, w ramach GLOBOCAN, w 2020 roku odnotowano u 2 206 771 nowych zachorowań na raka na całym świecie, z czego 1 435 943 stanowili mężczyźni, a 770 828 kobiety. Statystyki pokazują również, że śmiertelność w przypadku raka płuc osiągnęła wartość 1 796 144 przypadków (1 796 144 – mężczyźni oraz 607 465 – kobiety), tym samym nowotwór ten znalazł się na pierwszym miejscu pod względem śmiertelności. Według prognoz WHO do 2030 roku zachorowalność na choroby układu oddechowego wzrośnie z 2,21 do 2,90 miliona nowych przypadków rocznie.

Rak płuc a palenie papierosów

Główną przyczyną tak dużej liczny zachorowań na raka płuc jest palenie papierosów. Podczas spalania tytoniu wydziela się dym, który zawiera wiele niebezpiecznych substancji, a duża część z nich przyczynia się do rozwoju nowotworów. Papierosy są zagrożeniem nie tylko dla samego palacza, ale także dla osób w jego otoczeniu. Dym tytoniowy przedostaje się do płuc na dwa sposoby – w przypadku palaczy aktywnych jest wdychany bezpośrednio z papierosa, w przypadku palaczy biernych dym wdychany jest wraz z powietrzem.

Jeżeli szukasz wsparcia w walce z rzuceniem palenia, zajrzyj do artykułu: Jak rzucić palenie? 5 trików, które w tym pomogą.

Najczęstsze objawy raka płuc

Do najczęstszych objawów raka płuc należą:

• Nieustępujący i nasilający się kaszel;
• Ból w klatce piersiowej (nieustępujący lub nasilający się w czasie oddychania / śmiechu);
• Świszczący dźwięk podczas oddychania;
• Duszności;
• Odkrztuszanie wydzieliny z krwią;
• Chrypka;
• Utrata wagi;
• Częste infekcje płuc.

Duża część pacjentów zgłasza również uczucie zmęczenia, bóle i zawroty głowy, a także trudności w przełykaniu. Warto mieć na uwadze, że w początkowej fazie rak płuc zwykle nie daje o sobie znać w żaden sposób. Dlatego ważne jest wykonywanie regularnych badań przesiewowy, które dają szanse na wykrycie nieprawidłowości w organizmie jeszcze we wczesnej fazie.

Diagnostyka raka płuc – jakie badania wykonać?

Bardzo ważną kwestią w przypadku nowotworów są działania zapobiegawcze. Profilaktyka raka płuc obejmuje nie tylko rzucenie palenia i unikanie czynników kancerogennych, ale również wykonywanie regularnych badań przesiewowych. Więcej informacji na ich temat znajdziesz w artykule: Profilaktyka raka. Jakie badania wykonać? Ponadto, według zaleceń specjalistów z John Hopkins Medicine osoby, które paliły (lub palą) wykonywały corocznie pełny skan kondycji płuc przed minimum 15 lat od momentu rzucenia nałogu.

Jeżeli zaobserwowaliśmy u siebie objawy, które nas niepokoją, powinniśmy skontaktować się z lekarzem, który postawi diagnozę i ewentualnie skieruje na odpowiednie badania. Niektóre z wyżej wymienionych objawów są charakterystyczne również dla innych schorzeń, więc ich obecność nie musi definitywnie oznaczać, że jest to rak płuc. Badania, na które skieruje nas lekarz rozwieją w tej kwestii wszelkie wątpliwości, a obejmują one:

• Badania podstawowe. Wstępna diagnostyka obejmuje morfologię krwi wraz z badaniami biochemicznymi obejmującymi następujące stężenia w surowicy: kreatynina, mocznik, sód, potas, wapń, bilirubina, wapń, transaminazam, fosforaza zasadowa, LDH, glukoza. Konieczne jest również wykonanie ogólnego badania moczu.
• Badania obrazowe. Jednym z podstawowych badań, wykonywanych przy podejrzeniu raka płuc, jest badanie rentgenowskie (RTG), polegające na prześwietleniu klatki piersiowej. W jego przypadku widoczność niektórych zmian nowotworowych może być ograniczona, wtedy konieczne będzie zastosowanie tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MRI).
• Inne badania. Wykonywana jest również biopsja polegająca na pobraniu wycinka z płuc, następnie poddaniu go analizie histologicznej w laboratorium. Diagnostyka raka płuc może zostać rozszerzona o inne metody takie, jak badanie cytologiczne plwociny czy wysięku opłucnowego, a także bronchoskopia i torakotomia.

W celu polepszenia wykrywalności tego nowotworu polskie Ministerstwo Zdrowia uruchomiło Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuc, który obejmuje badania niskodawkowym tomografem komputerowym. Jest on przeznaczony do osób znajdujących się w grupie o podwyższonym ryzyku zachorowania na raka płuc - osoby w wieku 50-74 lat, będących palaczami papierosów.

Stopnie zaawansowania raka płuc

Bardzo ważną kwestią w diagnostyce i leczeniu raka płuc jest określenie jego typu, od którego zależy jaka metoda leczenia zostanie wybrana. Klasyfikacja obejmuje 5 stopni zaawansowania i jest przeprowadzana przez lekarza.

Stopień 0 – faza in situ

Stopień ten dotyczy nowotworów we wczesnej fazie rozwoju i określany jest mianem in situ, co oznacza, że rak nie przemieścił się do innych tkanek i nie rozprzestrzenił się poza płuca.

Stopień 1 – wczesna faza

Nowotwór w pierwszym stadium to zwykle niewielki guz, który nie zdążył się rozprzestrzenić do węzłów chłonnych, w związku z tym jest operacyjny. Dodatkowo stopień I, pod względem rozmiaru guza dzieli się na dwie grupy:

• I A – dotyczy guzów 3 cm lub mniejszych
• I B – dotyczy guzów 3-4 cm, ale nie większych niż 4 cm

Stopień 2 – średniozaawansowana faza

Nowotwór w drugim stadium to guz, który w niektórych przypadkach może zostać usunięty operacyjnie. W innych przypadkach konieczna może okazać się terapia. Stopień II dzieli się ze względu na rozmiar guza na dwie grupy:

• I A – dotyczy guzów większych niż 4 cm, ale nie większych niż 5 cm, które nie rozprzestrzeniły się do węzłów chłonnych;
• I B – dotyczy guzów 5 cm lub mniejszych, ale które rozprzestrzeniły się do węzłów chłonnych.

Stopień 3 – zaawansowana faza

Stadium trzecie dzieli się na stadium 3A, 3B i 3C. Klasyfikacja ta związana jest z rozmiarem guza i lokalizacją przerzutów. Operacyjne usunięcie takiego guza może być bardzo trudne lub całkowicie niemożliwe – wtedy konieczne będzie zastosowanie terapii. Co ważne, rak płuc stadium 3 dotyczy przypadków, w których komórki nowotworowe nie rozprzestrzeniły się do odległych organów.

Stopień 4 – bardzo zaawansowana faza

Czwarte stadium oznacza, że rak płuc rozprzestrzenił się do drugiego płuca i zajął w nim więcej niż jeden obszar, do płynu otaczającego płuco lub serce, a także odległych tkanek. Komórki rakowe rozprzestrzeniają się poprzez krwiobieg, co sprawia, że nowotwór może zająć dowolne miejsce w organizmie. Najczęściej przerzuty pojawiają się w mózgu, kościach, wątrobie i nadnerczach. W niemal wszystkich przypadkach konieczne jest zastosowanie terapii.

Nowoczesne metody leczenia raka płuc

W początkowej fazie rozwoju rak płuc nie daje żadnych objawów, pojawiają się one później i stopniowo się nasilają. Do lekarza powinno zgłaszać się w momencie pojawiania się pierwszych z nich. W zależności od stadium rozwoju nowotworu stosowane są różne metody leczenia. Najbardziej skuteczną jest operacja - chirurgiczne usunięcie guza, która charakteryzuje się największą skutecznością. Szansa na zakwalifikowanie się do zabiegu dotyczy niewielkiej grupy pacjentów, dlatego najczęściej stosuje się radioterapię i chemioterapię, które często są ze sobą kojarzone. Jeszcze inną metodą jest brachyterapia, która jest precyzyjna i jednocześnie nie obciąża tak bardzo organizmu pacjenta, jak ma to miejsce w przypadku radioterapii.

Wiele osób zadaje sobie pytanie: Czy rak płuc jest wyleczalny? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jednak jedno jest pewne, im wcześniejsza faza, w której nowotwór zostanie wykryty, tym większe są szanse na jego wyleczenie.