Wirus Epsteina-Barr (EBV). Przyczyny, objawy, leczenie.

Wirus Epsteina-Barr (EBV) jest jednym z najbardziej powszechnym na świecie, ludzkim wirusem. Prędzej, czy później, zakażenie EBV pojawi się w życiu każdego człowieka. Jak dochodzi do zakażenia? Jakie są objawy? Jak leczyć EBV? Na wszystkie te pytania odpowiadamy poniżej.

Czym jest wirus Epsteina-Barr?

EBV (herpeswirus 4) należy do wirusów opryszczki. Powoduje on mononukleozę zakaźną, znaną potocznie jako „chorobę pocałunków”. Sposobów zakażenia, jak i chorób spowodowanych EBV jest jednak więcej. Udowodniono związek wirusa Epsteina-Barr z niektórymi rodzajami nowotworów, natomiast trwają badania nad patogenezą depresji i chorobami autoimmunologicznymi. Wirus EBV atakuje głównie komórki nabłonkowe jamy ustnej oraz gardła, a także limfocyty. Podobnie jak w przypadku brodawczaka, zakażenie początkowo nie posiada widocznych objawów.

Jak dochodzi do zarażenia się EBV?

Wirus Epsteina-Barr rozprzestrzenia się poprzez kontakt z płynami ustrojowymi zakażonej osoby, najczęściej śliną. Następnie, po dostaniu się do organizmu, infekuje komórki nabłonkowe jamy ustnej oraz gardła, gdzie powstają nowe podjednostki wirusa i białe komórki krwi.

Zarazić się można m.in. poprzez pocałunki z nosicielami EBV, korzystanie z tej samej szczoteczki do zębów lub naczyń, czy dotykanie dziecięcych zabawek i smoczków, na których znajduje się ślina. Źródłem wirusa Epsteina-Barr jest także nasienie oraz krew. Do zakażenia może zatem dojść również w przypadku kontaktów seksualnych, przez transfuzję krwi, jak również przeszczep organów.

Nosiciel wirusa może być nieświadomy zakażenia, nawet przez kilka tygodni zarażając innych. Dopiero po około 4-6 tygodniach pojawiają się pierwsze objawy EBV. Po ich ustąpieniu wirus pozostaje nieaktywny w organizmie, lecz może reaktywować się ponownie po kilku miesiącach, a nawet latach.

Największe ryzyko zarażenia występuje u nastolatków i dorosłych.

Jakie są objawy wirusa Epsteina-Barr?

Aż 80-90% populacji dorosłych ulega zakażeniu wirusem EBV, lecz przechodzi go w większości przypadków bezobjawowo. Możliwe jest pojawienie się objawów nieróżniących się od innych chorób: podwyższona temperatura, osłabienie, ból głowy. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy EBV staje się przyczyną mononukleozy. Wtedy pierwszymi sygnałami są powiększone węzły chłonne na szyi oraz silny ból gardła.

Do objawów wirusa zalicza się:

• Osłabienie,
• Gorączkę,
• Uczucie zmęczenia,
• Utratę apetytu,
• Wysypkę,
• Ból gardła,
• Powiększone węzły chłonne,
• Ból mięśni.

Wirus Epsteina-Barr posiada także potencjał kancerogenny. Osoby z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym rzadko doświadczają podobnych powikłań, jednak ryzyko nowotworu wzrasta u pacjentów po przeszczepach narządów lub chorych na AIDS.

Jak zbadać i leczyć EBV?

Diagnoza ma miejsce na podstawie objawów, jak również badań krwi. W przypadku zakażenia morfologia wykazuje zmiany w postaci zbyt dużej liczby białych krwinek (leukocytozy), lecz nie jest to objaw uznawany za charakterystyczny wyłącznie dla EBV. Podczas diagnostyki, aby potwierdzić lub wykluczyć wirusa, istotne jest odnalezienie określonych przeciwciał:

• Heterofilnych – oznaczających aktywnego wirusa EBV,
• Anty-VCA lgM – faza ostra wirusa, czasami reaktywacja zakażenia,
• Anty-VCA lgG – faza występująca od zakażenia, poinfekcyjna, przewlekłego aktywnego zakażenia, okazyjnie reaktywacji, podczas występowania chłoniaka Burkitta oraz raka nosogardła,
• Anty-EA – faza ostra zakażenia, przewlekłe aktywne zakażenie, czasem przy występowaniu chłoniaka Burkitta i raka nosogardła,
• Anty-EBNA – niewystępujących w ostrej fazie zakażenia, lecz po przebytym zakażeniu, przewlekłym aktywnym zakażeniu, reaktywacji, chłoniaku Burkitta oraz raku nosogardła.

Nie istnieją określone metody leczenia wirusa Epsteina-Barr. Wskazane jest jednak picie odpowiedniej ilości płynów, odpoczynek i leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne bez recepty, dostępne powszechnie w aptekach.